Periodontoloji
Diş Taşı Temizliği

Dişlerimiz zamanla yediklerimizden, içtiklerimizden birtakım maddelere, kalıntılara maruz kalır. Düzenli olarak fırçalanmayan dişlerin yüzeyinin üzerinde yapışkan bir madde tabakası olarak kalır. İşte bunlara plak denir. Dişlerde oluşan bu plaklar düzenli diş fırçalamaları yapılmadığında sertleşir. Sertleşen bu plak tabakasına diş taşı denir. Diş hekimlerinin literatüründe tartar olarak da adlandırılır. Diş taşları temizlenmediğinde enfeksiyon gibi diş çürümesi ve hatta diş kaybı gibi sorunlara yol açabilir. Bunun öncelikle diş taşlarının, plakların varlığından haberdar olmamız sorun daha büyümeden yok etmeliyiz.

Diş yüzeyindeki yumuşak eklentilerin yani plakların birkaç günlük süre içinde temizlenmediğinde sertleşmesiyle oluşur. Yumuşak ve sarımtırak renkte olan bu eklentilere uygun ve etkin diş temizliği uygulanmazsa diş yüzeylerini terk etmezler. Aksine zamanla tükürükten aldıkları kalsiyum minerali ile katılaşmaya başlarlar. Bu noktaya gelindiğinde artık çok sert ve dişe yapışmış olarak yani diş taşı olarak kalırlar. Artık bu diş taşlarından profesyonel hekim yardımı ile kurtulmak mümkün olabilir. Bunun adına da diş taşı temizleme denir.

Hemen şu ayrımı yapalım. Plak, dişlerdeki çürümelere ve boşluklara bağlı olarak ortaya çıkan bakterilerdir. Diş taşı ise leke, kir, yiyecek, tükürük gibi durumlarda oluşan sertleşmiş birikimlerdir. Dişlerin dış kısmında sarı veya beyaz lekeler görülebilir. İşte bu lekeler de tartar diye adlandırılır. Eğer tedavi edilmez ya da tedavide geç kalınırsa dişlerde lekelenmeler, en kötüsü sebep olduğu diş hastalıkları nedeniyle ağızda nahoş bir koku olabilir.

Kesinlikle her şeyden önce mutlaka düzenli diş fırçalamak ilk adımdır. Günde sabah ve akşam olmak üzere iki defa ve iki dakika süreyle fırçalamak gerekir. Günde bir kere diş ipi kullanımı da diş taşlarını önlemeye yardımcıdır. Ayrıca ara yüz fırçaları da dişlerin arasındaki kalıntıları yok etmede faydalıdır. Ağız bakım suları ve gargaralar da diş temizliği için kullanılabilir. Diş hekiminin uygun gördüğü periyotlarla diş muayenesi yaptırmak ve verdiği tavsiyelere uymak, uygulamak çok önemlidir.

Dişler üzerinde oluşan diş taşlarının el ile kullanılan aletler yardımıyla ya da ultrasonik aletlerle temizlenmesi işlemidir. Detertraj olarak da bilinen diş taşı temizliği dişlerdeki kahve, çay, sigara gibi maddelerin etkisiyle oluşan renk değişikliklerinin giderilmesidir. Ultrasonik cihazlarla yapılan diş temizliği kesinlikle diş minesine zarar vermez. Bilakis eğer diş temizliği yapılmazsa diş eti iltihabı oluşur. Dişi destekleyen dokulara zarar verdiği gibi diş köküne doğru ilerler. Bu bölgelerin temizliğinde küretaj denilen teknik kullanılır. Bu diş taşı temizleme tekniğinde lokal anestezi uygulanır ve iltihaplı diş eti dokusu temizlenir. Diş taşı temizliğinde genellikle diş ipi kullanımı tavsiye edilir. Diş fırçalamanın arkasından diş ipi ile dişler arasındaki plaklar çıkarılır. Diş ipinin ortalama olarak 30-45 cm olması gerekir. Diş ipinin kullanımında baş ve işaret parmakları ile “C” harfine benzer şekilde tutularak ip dişlerin arasına geçirilir. Gergin bir şekilde aşağı yukarı hareket ettirilerek uygulanır.

Hasta diş taşı temizliğinden sonra en az iki saat boyunca herhangi bir şey yememeli, içmemelidir. Özellikle bir gün boyunca sıcak-soğuk yiyecek içecekten uzak durmak gerekir. Diş taşı temizliğinden sonra daha hızlı etkin iyileşme açısından ılık su içerisine tuz koyarak gargara yapılabilir. En önemli husus diş taşlarının yeniden oluşmaması için düzenli fırçalamaya, diş ipi kullanmaya ve diş temizliğine özen gösterilmelidir. Ayrıca altı ayda bir diş hekiminin kontrolünden geçmeyi ihmal etmemek gerekir.