Endodonti
Splint Uygulama

Temporomandibular eklem, insan bedeninin en karmaşık yapıya sahip olan eklemidir. Çok gelişmiş hareket yapısına sahip olan bu eklem, aynı zamanda en çok çalışan, çok gelişmiş hareket yapısına sahip olan çene eklemidir. Alt çene kemiği üzerinde bulunan bu eklem sağda ve solda olmak üzere iki tanedir. Her ikisi de alt çeneye bağlı olduğu için birinin fonksiyonel değişimi diğerini de etkiler. Sürekli dişleri sıkmak, diş gıcırdatmak gibi psikolojik stresten kaynaklanan nedenler, sürekli tek tarafla çiğneme alışkanlığı, duruş bozuklukları, çene kapanış bozuklukları, dişlerdeki bozukluklar çene eklemi rahatsızlıklarının nedenleri arasında sayılabilir. Aslında temel neden ise, eklemdeki disk ile çene eklemi yüzeyinin uyumunu kaybetmesidir.

Temporomandibular eklem rahatsızlığına sahip olan hastalar şu şikayetleri dile getirirler.

• Ağız açma kapama sırasında gıcırdama, tıkırtı şeklinde ses çıkması
• Ağız açmada kısıtlılık
• Çiğnerken ağrı ve yorgunluk
• Yüzde asimetri ve ağrı oluşumu
• Dişleri birbiri üstüne kapatırken ağrı
• Boyunda sertlik ve ağrı,
• Migren benzeri ağrı, kulaklarda çınlama
• Esnemede ve sakız çiğnemede zorluk ve ağrı
• Çenenin kilitlenmesi, yerinden çıkması, baş dönmesi, bayılma

İşte eklem splinti denilen ağız içi hareketli aparey bu rahatsızların giderilmesi amacıyla yapılan tedavi şeklidir. Eklem diskine gelen baskıyı azaltmak temporomandibular eklem dokularının kendilerini yenilemelerine fırsat vermek için eklem splinti kullanılır.

Okluzal Splintler, temporomandibular rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan, sert akrilden yapılmış olan arktaki dişlerin oklüzal ve insizal yüzeylerine oturan karşıt dişlerle en uygun okluzal temas sağlayan hareketli apareylerdir.

Temporomandibular bozuklukların tedavisi için değişik şekillerde splintler vardır. Günümüzde en çok üzerinde durulan Dylina’nın yaptığı sınıflamadır. Bu sınıflamada splintler ikiye ayrılır. Düz splintler ve yeniden konumlandırıcı splintler. Dişlerin splint üzerinde rahat hareket etme imkanı varsa bunlar düz splintlerdir. Stabilizasyon splinti ve ısırma düzlemli aparey bu gruba girer. Yeniden konumlandırıcı splintlerde bir rampa ve diş izleri vardır. Bunlar mandibulayı (alt çene kemiği) aşağı ve önde konumlandırmayı sağlar ve burada stabilize eder. Anterior konumlandırıcı splint ve yumuşak splint bu sınıflamaya dahildir. Bu splint tipleri arasında en çok kullanılan apareyler;

• Anterior biteplane (anterior ısırma plağı)
• Posterior biteplane (posterior ısırma plağı)
• Pivoting  apareyi
• Yumuşak veya esnek splintler

Stabilizasyon Splinti: Hasta için optimal okluzal ilişkiyi sağlar. En çok karşılaşılan apareydir. Düz okluzal splint olarak tanımlanmış, oldukça fazla vakanın tedavisinde kullanılmış ve halen kullanılmaktadır.

Anterior Konumlandırıcı Splint: Amacı diske bağlı bozukluklardan kaynaklanan semptomların yok olmasını sağlamaktır. Mandibulanın pozisyonunu daimi olarak değiştirmek değildir. Hastaya splinti sadece gece kullanması tavsiye edilir.

Anterior Isırma Plağı: Sert akrilik malzemeden hazırlanmış, sadece mandibular kesici dişlere temas sağlayan bir plaktır. Amacı, çiğneme sisteminin fonksiyonel yükünü azaltmaktır. Bu tür splint kısa süreli kullanılmalıdır.

Posterior Isırma Plağı: Bu plağı uygulamanın amacı, mandibula pozisyonunda ve vertikal uzunlukta ciddi anlamda değişiklikler yaratmaktır. Çoğunlukla mandibulaya uygulanan splintlerdir.

Pivoting Apareyi: Sağ ve solda sadece bir diş kontağına müsaade eden ve bu kontağın da mümkün olduğunca arkada olması hedeflenen sert akrilik apareydir.

Yumuşak Splintler: Bu splintlerle tedavinin amacı, karşı arktaki materyaller ile temasın engellenmesidir. Esnek bir materyalden oluşan bu apareyin diş sıkma ve bruksizm şikayetlerini azalttığı da görülmüştür.

Splint Uygulama tedavisi doktorun ölçü alması ile başlar. Ölçü alındıktan sonra splint takılır ve eklemde değişiklikler olduğunda splint yeniden hazırlanır. Başlangıç olarak en az 6-8 saat kullanılması gerekir. Fırça ve sabun kullanılarak, düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Splintlerde çatlak oluşur veya kırılırsa vakit geçirmeden hekime başvurulmalıdır.